Over twee maanden is het zover. Dan gaat hij met pensioen. Een goede reden om al wandelend langs ‘zijn’ molens, Cees van der Vlist aan het woord te laten. Over wat hij achterlaat en zijn visie op NLDelta. Want Cees was ambassadeur van NLDelta vanaf het eerste uur.
We blikken even terug op de afgelopen jaren bij Kinderdijk:
Cees: Ik ben er heel trots op dat ik een aantal jaren eigenlijk een soort rentmeester heb mogen zijn over een gebied op de lijst van Unesco Wereld Erfgoed. In Nederland zijn we veel te weinig trots op onze cultuur, op onze historie en op wie wij zijn. De Werelderfgoedlijst was bedoeld om kennis te maken met elkaars cultuur en daardoor meer begrip voor elkaar te krijgen. Met als doel de wereldvrede te bevorderen.
Je bent vanaf het eerste begin in 2016 enthousiast geweest over NLDelta. Hoe zie jij de samenwerking tussen NLDelta en Kinderdijk?
NLDelta is voor mij een logische uitbreiding/opvolging van Nationaal Park De Biesbosch. Als Stichting Werelderfgoed Kinderdijk hebben we een grote buitenwereld, want Kinderdijk is internationaal, nationaal en regionaal een icoon. We zijn ook een Natura 2000 gebied (95% van ons gebied). Als mensen geïnteresseerd zijn in onze vogels willen we ze eigenlijk ook doorsturen naar de Biesbosch, daar zijn er veel meer.
Elke bezoeker die een kaartje koopt wordt verteld: ga eens in Dordrecht kijken. Prachtige oudhollandse stad, trek onze polder in en ga naar de Biesbosch. Dat doen de Chinezen niet, die zitten in een bus. Wij proberen af te komen van de bus met selfie-makende toeristen.
De afgelopen acht jaar is hier het aantal betalende bezoekers verviervoudigd. Terwijl het totaal aantal bezoekers nauwelijks gestegen is! Er liggen dus absoluut kansen in een samenwerking, omdat wij kunnen helpen op het gebied van bezoekersmanagement. Denken in doelgroepen, hoe ben je een goed gastheer, hoe ga je groepen ontmoedigen?
Hoe denk je over de pas op de plaats die we met NLDelta maken wat betreft de aanvraag status Nationaal Park Nieuwe Stijl?
De vraag is of een pas op de plaats nodig is. Stilstand is achteruitgang en je moet nadenken over hoe we wel verder kunnen en niet stoppen.
Je moet een doel hebben. Hoe je er komt, maakt niet uit, als je maar de stip in het oog houdt. Elke stap moet ons dichter bij dat einddoel brengen. Dat moet je doen met mensen die hetzelfde einddoel voor ogen hebben Klein beginnen voordat je grote dingen kunt bereiken. En de rest haakt wel een keer aan als ze zich gaan herkennen en het einddoel ook tot hun doel maken.
En als er geen gezamenlijke belangen zijn, hoef je ook niet samen te werken.
Heb je een boodschap voor de aarzelende besturen? Zie je voor jezelf een rol in het proces?
Ik heb aangeboden om te komen praten en mijn ervaringen te delen met NLDelta. Hoe ik bijvoorbeeld het gesprek ben aangegaan met de LTO’s en de boeren. Bij boeren moet je maar op één plek zaken doen en dat is aan de keukentafel. Over alles. En niet in vergaderzalen of bij webinars.
De wethouder of portefeuillehouder moet je handvatten geven om de oprichting van NLDelta in zijn raad uit te leggen. Heel simpel in oneliners die hout snijden. Het is niet gelukt (stel ik vast) om een aantal bestuurders die te geven. Misschien is er niet genoeg doorgevraagd of is de boodschap is niet duidelijk gemaakt of het bedrag klopt niet of de juiste mensen zaten er niet bij.
En soms moet je de conclusie trekken, we beginnen met een paar partijen minder. Dat wil niet zeggen dat je ze niet moet blijven informeren of blijven uitnodigen. We laten zien hoe goed we ook voor jullie bezig zijn.
In NLDelta is samenwerking tussen overheden, natuurorganisaties, verenigingen en ondernemers belangrijk voor het creëren van mogelijkheden voor recreatie en beleving. Wat zijn volgens u doorslaggevende punten voor het succes van die samenwerking?
Het is belangrijk wie je welke rol geeft. De vier bestuurslagen in Nederland zitten er bij ons in Kinderdijk in: Rijk, provincie, gemeenten, waterschap en SWEK. Wij zijn een uitvoeringsorganisatie. De directeur van NLDelta zou de secretaris van dat platform kunnen zijn. Er zitten bewust geen bewoners of molenaars in het platform, alleen mensen met macht in regelgeving en daar omheen allerlei werkgroepen met inspraak. Maar het bestuurlijke platform is heel beperkt. Anders krijg je weer een Poolse landdag.
Governance is zo wezenlijk. En we denken: iedereen erbij betrekken, maar wat is je rol? Openbare veiligheid is van de gemeente en van niemand anders. Waterveiligheid is van het waterschap. Natuur, daar gaat de provincie over. Cultureel erfgoed het Rijk. En liefst zo hoog mogelijk in de boom. En dan een visie en uitvoeringsprogramma opstellen, met alle inspraak.
De ambities van NLDelta richten zich o.a. op het behouden en versterken van de natuur, het verbeteren van de beleefbaarheid en de bereikbaarheid van het gebied rondom Biesbosch en Haringvliet. Waar liggen volgens u belangrijke kansen op dat gebied?
Wij hebben de afgelopen jaren de beleefbaarheid van Kinderdijk kunnen verbeteren zonder dat het ten koste ging van de waarde van Natura 2000.We hebben grote slagen gemaakt waardoor het gebied opener en toegankelijker is, meer geld oplevert en de natuurwaarde en cultuurwaarde versterkt worden.
Ik zie niet in waarom dat niet op dezelfde manier zou kunnen bij NLDelta, een gebied met veel meer mogelijkheden en veel meer kansen. Maar er zijn ook bedreigingen. Bijvoorbeeld dat het te druk wordt op bepaalde plekken terwijl op andere plekken meer mogelijkheden zijn. Werk samen aan bezoekersmanagement.
De wereld gaat veranderen voor iedereen. Zie ook de sustainable goals zoals door de VN gesteld. Dat moeten we niet tegenhouden, maar met elkaar omarmen. Als exploitant kun je straks niet meer met een dieselboot rondvaren in het gebied. Al die particuliere vissers hebben nu nog een buitenboordmotor, maar over tien, twintig jaar is dat een elektromotor. Horecaondernemers zullen moeten denken in groene cirkels en korte ketens. Want de klant verwacht dat ie z’n assortiment aanpast.
En hoe gaan we met onze natuur om? Niet een hek er omheen zetten en er een dierentuin van maken. Maar aanpassen aan het publiek, om te beleven, want zij moeten er ook voor betalen om die natuur in stand te houden; zowel in handelen als in geld.
Gratis is niks waard. Als je iets gratis aanbiedt vind je dus eigenlijk zelf dat het niet waard is om voor te betalen. Voorheen kostte het bij Kinderdijk 2 euro pp. om met een gids mee te gaan; nu kost de gids 90 euro voor een toer (van minimaal 10 personen); inmiddels doen we 3000 toeren per jaar!
Laat mensen maar meer betalen in dat beschermde gebied, dan komen er minder mensen, maar heb je meer opbrengst. Die kun je weer investeren in kwaliteit. Kinderdijk heeft een omslag gemaakt in die manier van denken. Klein beginnen en groeien in kwaliteit en niet zozeer in kwantiteit.
Nationaal Park NLDelta is er ook voor de bewoners en bezoekers van het gebied. Hoe zorgen we ervoor dat ook zij Nationaal Park NLDelta leren kennen en omarmen?
De bewoners omarmen hun eigen omgeving nu al en bezoekers moeten het gebied omarmen en niet zo zeer NLDelta. NLDelta is voor mij een vehicle en geen doel. Voor mij is het bijvoorbeeld de Biesbosch en de natuur en Tiengemeten. Op de achtergrond is er een samenwerkingsverband dat dingen regelt en dat heet toevallig NLDelta.
Ik ga naar een regio of een gebied. Daar ligt Kinderdijk, de Biesbosch, Slot Loevestein en Tiengemeten, de Deltawerken. Oh, noemen ze dat NLDelta?
Hoeveel volgers denk je dat NLDelta zal krijgen? Even een voorbeeld: op Kinderdijk is een mooie foto gemaakt toen er geschaatst werd van de winter. Die is gedeeld op social media. Weet je hoe vaak die werd gedeeld en geliked? 30 miljoen keer !
Wat maakt in uw ogen een ondernemer een goed gastheer en ambassadeur van een nationaal park?
Dat deze ondernemer ervoor zorgt dat de klant ook ambassadeur wordt van het gebied en terug wil komen en blij is en weet waar hij/zij geweest is. De eerste dag dat ik hier werkte stond ik s’ middags bij de bushalte. Ik raakte aan de praat met een jong Japans echtpaar. Ze waren voor een week in Nederland. Vonden Kinderdijk ‘beautiful’ en hadden mooie foto’s gemaakt. Maar vervolgens vroegen ze of er in deze molens graan werd gemalen voor het brood (?) Toen had ik wel het gevoel, hier is nog veel werk te verzetten….
Wij moeten dus veel meer aandacht besteden aan educatie. Vertellen wie we zijn en waarom we er zijn. Ik ben verkoper geweest van bankstellen en dat is echt lastig om te verkopen op een meubelboulevard. Hoe krijg ik jouw aandacht? Nou, door net iets meer te vertellen dan wat je verwacht.
NLDelta heeft als doel om in 2021 Nationaal Park te worden. Welke mogelijkheden biedt dit volgens u voor Werelderfgoed Kinderdijk? En welke kansen levert Kinderdijk voor Nationaal Park NLDelta?
Voor een deel hebben we dezelfde doelgroep. Ik zie een potentieel voor betalende bezoekers; wij sturen al door.
We maken gezamenlijke arrangementen, in de Waterdriehoek werken we met de Hollandse Biesbosch natuurlijk, maar ik kom ook regelmatig bij de VVV’s rond de Biesbosch. Er moet energie in zitten.
Wat moet Nationaal Park NLDelta vooral wel en wat vooral niet worden?
In mijn ogen moet NLDelta vooral een afstemmingsgremium worden; niet zelf belangrijk willen worden. Met name ruimte bieden aan samenwerking, enthousiasmeren en kansen benutten en ondersteunen, natuurverbetering, betere verbindingen verzorgen.
Aldus Cees van der Vlist: visionair, pragmaticus, bruggenbouwer en verkoper.
